Eksperci dyskutowali o budowaniu zaufania do szczepień

Czy w związku ze wzrostem liczby rodziców, którzy odmawiają szczepienia dzieci, grozi nam powrót chorób zakaźnych, w jaki sposób walczyć z fake newsami na temat szczepień ? – na takie tematy dyskutowali eksperci podczas konferencji naukowej pt. „Budowanie zaufania do szczepień ochronnych z wykorzystaniem najnowszych narzędzi komunikacji i wpływu społecznego”, która odbyła się 20 września w Warszawie.

W ciągu ostatnich lat wzrasta liczba rodziców, którzy nie chcą szczepić dzieci. 10 lat temu ok. 3 tys. osób odmawiało obowiązkowych szczepień, a w 2020 r. było ich już ok. 50 tysięcy.

– Czterdzieści lat temu nikt nie pomyślał o tym, że szczepienia to coś niebezpiecznego – mówił prof. Jarosław Pinkas, dyrektor Szkoły Zdrowia Publicznego CMKP – Wszyscy byli przekonani, że to dar. Oczekiwano szczepionek na kolejne choroby zakaźne. Wtedy, jeśli ktoś miał wątpliwości, czytał artykuły naukowe i szukał wiedzy. Dziś w przestrzeni publicznej, zwłaszcza w internecie, jest cała masa fake newsów. Jest też duża grupa ludzi, którzy chcą zaburzyć nasze wybory zdrowotne, bo na tym zwątpieniu robi się pieniądze.

Prof. Pinkas podkreślał, że trend wzrostowy związany z odmowami szczepienia dzieci został wyhamowany. Między 2019 a 2020 rokiem rezygnacji ze szczepień obowiązkowych było więcej o ok. 2 tys. niż rok wcześniej. W poprzednich latach – z roku na rok – przybywało nawet po 10 tysięcy niezaszczepionych dzieci.

Prof. Teresa Jackowska, krajowy konsultant ds. pediatrii, kierownik Kliniki Pediatrii CMKP,  podkreślała, że z jej doświadczenia wynika, że szczepień odmawiają osoby zdrowe.

– Gdy z rozmawiam z nimi, zwykle mówią: po co mam się szczepić, skoro jestem zdrowy i moje dziecko jest zdrowe? – podała prof. Jackowska. – W takiej sytuacji warto pomyśleć o innych, bo w tramwaju i wokół nas są osoby z zaburzeniami odporności, a szczepienie chroni nie tylko nas, ale także osoby w naszym otoczeniu. Rodzice, którzy mają dzieci z grup ryzyka, np. chorujące na nowotwór, nie odmawiają szczepień.

Prof. Jackowska podkreślała, że – według niej – najważniejsza jest edukacja i szerzenie wiedzy na temat bezpieczeństwa szczepień zarówno wśród pacjentów, rodziców, ale także wśród personelu medycznego i niemedycznego. Konsultant krajowa przypomniała, że niepokojąco spadł wskaźnik wyszczepialności na odrę nie tylko w Polsce, ale także w Europie, dlatego pojawił się nie tylko wzrost zachorowań na tą zakaźną chorobę, ale i zgony.

– Wraca także krztusiec. Mam nadzieję, że polio nie wróci. Dzięki powszechnej dostępności szczepień ochronnych zmniejszyła się zapadalność na wiele chorób zakaźnych, ale jeśli odsetek wyszczepienia spadnie poniżej 95 proc., to te choroby mogą powrócić – mówiła prof. Jackowska.

Sylwia Wądrzyk-Bularz, dyrektor Departamentu Obsługi Klientów i Profilaktyki w Narodowym Funduszu Zdrowia podała, że walka z dezinformacją związaną ze szczepieniami to jedno z najważniejszych zadań w zakresie zdrowia publicznego na najbliższe lata.

– NFZ w trakcie pandemii i akcji szczepień przeciwko COVID-19, uruchomił dwie infolinie – podała Sylwia Wądrzyk-Bularz. – Łącznie obsłużyliśmy blisko 25 mln połączeń. Na początku zapytania dotyczyły objawów zakażenia koronawirusem, ale później pojawiły się pytania dotyczące szczepionek. Skrypty dla konsultantów były aktualizowane na bieżąco, aby mogli zweryfikowaną wiedzę przekazać osobom, które dzwonią.

Sylwia Wądrzyk-Bularz podała, że w trakcie pandemii telefony odbierało w jednej chwili nawet 2 tys. konsultantów i przekazywali informacje w czterech językach. – Można było się także z nami skontaktować za pomocą czatu czy wideo czatu – dodała Wądrzyk-Bularz. – To doświadczenie pokazało nam, że właśnie edukacja i szybki dostęp do zweryfikowanej wiedzy jest najlepszą formą walki z fake newsami. Telefoniczna Informacja Pacjenta nadal działa. Są także portale, na których można znaleźć informacje o bezpieczeństwie szczepień oparte na wiedzy naukowej.

Konferencja naukowa powstała w ramach projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu „Społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizujących się rynków” Gospostrateg II.

Organizatorem konferencji było konsorcjum składające się z: Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, Uniwersytetu SWPS, Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i Akademii Leona Koźmińskiego.