Zakład Neuroendokrynologii Klinicznej

ul. Marymoncka 99/103,
01-813 Warszawa

tel: 22 5693 850
fax: 22 5693 859
e-mail: kzn@cmkp.edu.pl

Pracownicy

Kierownik Zakładu
prof. dr hab. n. med. Wojciech Bik

Adiunkt
dr n. med. Małgorzata Kalisz
dr n. wet. Anna Litwiniuk
dr n. med. Lidia Martyńska

Asystent
mgr Anita Domańska

Specjalista
dr n. med. Magdalena Chmielowska
mgr Sylwia Jędrzejewska

Starszy Technik
Natalia Mroczek

Działalność dydaktyczna

W Zakładzie prowadzone są kursy doskonalące dedykowane lekarzom (endokrynologom, internistom, ginekologom, pediatrom, neurologom, seksuologom, medycyny rodzinnej), dietetykom oraz diagnostom laboratoryjnym. Dodatkowo prowadzone są kursy praktyczne z zakresu biologii molekularnej, technik laboratoryjnych stosowanych w hodowli linii komórkowych i hodowli pierwotnej, oznaczania stężeń hormonów i peptydów w materiale biologicznym dla lekarzy i studentów studiów lekarskich oraz doktoranckich.

Kursy i szkolenia:

Kurs specjalizacyjny

• Genetyczne uwarunkowania wybranych zaburzeń i chorób układu dokrewnego

Kursy doskonalące

• Endokrynne aspekty zaburzeń płodności i dysfunkcji seksualnych
• Zaburzenia endokrynologiczne wieku rozwojowego i ciąży
• Problemy kardiologiczne w chorobach endokrynologicznych
• Diagnostyka chorób nadnerczy aspekty laboratoryjne i kliniczne
• Podstawy endokrynologii praktycznej w oparciu o przypadki kliniczne
• Otyłość, diagnostyka i kompleksowe leczenie
• Otyłość jako czynnik ryzyka nowotworów
• Podstawy endokrynologii praktycznej w oparciu o przypadki kliniczne
• Postępy neuroendokrynologii
• Postępowanie w wybranych chorobach endokrynologicznych w okresie ciąży i porodu
• Diagnostyka i leczenie chorób endokrynologicznych w ginekologii
• Zaburzenia metaboliczne i endokrynologiczne w wieku podeszłym

Działalność naukowa

Główne kierunki badawcze:

• Poszukiwanie markerów metabolicznych twardziny;
• Genetyczne i neuroendokrynologiczne aspekty chorób OUN (choroba Alzheimera, stwardnienie rozsiane i udar mózgu);
• Zaburzenia neuroendokrynne u osób w podeszłym wieku;
• Fizjologiczna rola oreksyn;
• Wpływ kwasu retinowego na metabolizm śródbłonka i tkanki tłuszczowej okołonaczyniowej;
• Badanie mechanizmów neuroprotekcyjnych niacyny, leptyny na modelu komórkowym;
• Wpływ neuropeptydów na wydzielanie hormonów i adipokin w warunkach fizjologicznych i stanach związanych z zaburzeniami odżywiania (otyłość, jadłowstręt psychiczny);
• Badanie czynników wydzielanych przez tkankę tłuszczową otaczającą guz u pacjentów z rakiem nerkowokomórkowym typu jasnokomórkowego;
• Metaboliczne zaburzenia w guzach neuroendokrynnych

Możliwości badawcze:

Realizacja projektów z zakresu:

– biologii molekularnej; PCR, genotypowanie, analiza ekspresji genów (mRNA, miRNA) : RT-qPCR, analiza białek (ekstrakcja, frakcjonowanie i trawienie białek, SDS-PAGE (barwienie błękitem Coomassie, solami srebra, Western-Blot, macierze białkowe, immunoprecypitacja białek, ELISA) i metabolitów.

– technik laboratoryjnych stosowanych w hodowli linii komórkowych i hodowli pierwotnej, hodowli komórek jednojądrzastych: ocena proliferacji, cytotoksyczności ( MTT, NRU, CV,LDH), apoptozy, ocena migracji i inwazyjności, ocena aktywności mitochondrialnej  (mitochondrialnego łańcucha transportu elektronów kompleksu I, II, III, IV, V rdzenia II), potencjału błony mitochondrialnej, ocena reaktywnych form tlenu (ROS) , białek cytoimmunofluorescencja, wyciszanie genów (siRNA)

– oznaczanie stężeń hormonów i peptydów w materiale biologicznym,

– oznaczanie stężeń cytokin i analiza procesów zapalnych w materiale biologicznym,

– hodowla i eksperymenty na zwierzętach (myszy)

Granty:

Tytuł:  „Ocena wpływu kwasu α-linolenowego na aktywność sekrecyjną astrocytów oraz zależny od β-amyloidu proces neurodegeneracji w warunkach hodowli in vitro.”Program: MINIATURA 2
Kierownik projektu: dr n. wet. Anna Litwiniuk

Tytuł: „Potencjalny wpływ kwasu retinowego na funkcję śródbłonka poprzez zmianę fenotypu adipocytów i profilu adipokin wydzielanych z tkanki tłuszczowej okołonaczyniowej w mysim modelu miażdżycy”
Program: PRELUDIUM 9
Kierownik projektu: dr n. med. Małgorzata Kalisz

Tytuł: „Identyfikacja cząsteczek oraz mechanizmów regulujących funkcje śródbłonka poprzez brązowienie okołonaczyniowej tkanki tłuszczowej indukowane kwasem all-trans retinowym u myszy Apo-E”
Program: SONATA 16
Kierownik projektu: dr n. med. Małgorzata Kalisz

Projekty naukowe (2018-2021):

Tytuł: Morfologiczna, immunologiczna, genetyczna charakterystyka okołoguzowej tkanki tłuszczowej w raku nerkokomórkowym typu jasnokomórkowego – poszukiwanie nowych celów terapeutycznych.
Program: MINIGRANT
Kierownik projektu: dr n. wet. Anna Litwiniuk

Tytuł: Poszukiwanie markerów metabolicznych twardziny – ocena  stężeń adipokin w monitorowaniu przebiegu choroby.
Program: Praca badawcza dla młodych naukowców
Opiekun projektu: prof. dr hab. n. med. Wojciech Bik

Tytuł: Poszukiwanie markerów metabolicznych twardziny – ocena wartości adipokin w monitorowaniu przebiegu choroby
Program: Praca Statutowa
Kierownik projektu: prof. dr hab. n. med. Wojciech Bik

Tytuł: Wpływ niacyny-witaminy B3 na neurotoksyczne działanie oligomerów β amyloidu
Program: Praca Statutowa
Kierownik projektu: Dr Anna Litwiniuk

Tytuł: Ocena neuroprotekcyjnych właściwości leptyny na modelu komórkowym amyloidozy beta
Program: Praca Statutowa
Kierownik projektu: Mgr Anita Domańska

Tytuł: GLP-2 jako nowy, nieinwazyjny biomarker diagnostyczny sporadycznej formy choroby Alzheimera
Program: Praca Statutowa
Kierownik projektu: Mgr Anita Domańska

Współpraca:

• Klinika Dermatologii, Centralny Szpital Kliniczny Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie
• Zakład Biochemii i Biologii Molekularnej, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego
• Klinika Gastroenterologii i Hepatologii, Kliniczny Szpital Wojewódzki nr 1 w Rzeszowie
• II Klinika Urologii, Szpital Bielański Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Warszawie
• Zakład Fizjologii Klinicznej, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego
• Instytut Fizjologii i Żywienia Zwierząt, Polska Akademia Nauk w Jabłonnie
• Zakład Badawczo-Leczniczy Chorób Zwyrodnieniowych OUN Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej, Polska Akademia Nauk w Warszawie
• Katedra Nauk Fizjologicznych, Wydział Medycyny Weterynaryjny, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
• Klinika Neurologii, Warszawski  Uniwersytet Medyczny w Warszawie Szpital Bielański
• Środowiskowa Pracownia Spektrometrii Mas, Instytut Biochemii i Biofizyki, Polska Akademia Nauk

Publikacje:

2021

1. Kiraga Łukasz, Kucharzewska Paulina, Paisey Stephen, Cheda Łukasz, Domańska Anita, Rogulski Zbigniew, Rygiel Tomasz P., Boffi Alberto, Król Magdalena.
   Nuclear imaging for immune cell tracking in vivo – comparison of various cell labeling methods and their application.
   Coordination Chemistry Reviews 2021 : 445, [1-34]
2. Paszkiewicz-Kozik Ewa, Paziewska Agnieszka, Kulecka Maria, Dąbrowska Michalina, Kluska Anna, Bałabas Aneta, Piątkowska Magdalena, Ambrożkiewicz Filip, Tajer Joanna, Osiadacz Włodzimierz, Romejko-Jarosińska Joanna, Kotarska Martyna, Żeber-Lubecka Natalia, Karczmarski Jakub, Popławska Lidia, Mikuła Michał, Rutkowski Piotr, Walewski Jan, Ostrowski Jerzy.
   Peripheral blood cells from patients with Hodgkin’s and diffuse large B cell lymphomas may be a better source of candidate diagnostic miRNAs than circulating miRNAs.
   BioMed Research International [formerly Journal of Biomedicine and Biotechnology] 2021 : 2021, [1-9];
3. Sromek Maria, Rymkiewicz Grzegorz, Paziewska Agnieszka, Szafron Łukasz Michał, Kulecka Maria, Zajdel Michalina, Kulinczak Mariusz, Dąbrowska Michalina, Balabas Aneta, Bystydzieński Zbigniew, Chechlińska Magdalena, Siwicki Jan Konrad.
   A set of 17 microRNAs common for brain and cerebrospinal fluid differentiates primary central nervous system lymphoma from non-malignant brain tumors.
   Biomolecules 2021 : 11, (9), [1-18]
4. Kulecka Maria, Waker Edyta, Ambrożkiewicz Filip, Paziewska Agnieszka, Skubisz Karolina, Cybula Patrycja, Targoński Łukasz, Mikula Michał, Walewski Jan, Ostrowski Jerzy.
   Higher genome variability within metabolism genes associates with recurrent Clostridium difficile infection.
   BMC Microbiology 2021 : 21, (1), [1-10]
5. Domańska Anita, Orzechowski Arkadiusz, Litwiniuk Anna, Kalisz Małgorzata, Bik Wojciech, Baranowska-Bik Agnieszka.
   The beneficial role of natural endocrine disruptors: phytoestrogens in Alzheimer’s disease.
   Oxidative Medicine and Cellular Longevity 2021 : 2021, [1-17]
6. Litwiniuk Anna, Baranowska-Bik Agnieszka, Domańska Anita, Kalisz Małgorzata, Bik Wojciech.
   Contribution of mitochondrial dysfunction combined with NLRP3 inflammasome activation in selected neurodegenerative diseases.
   Pharmaceuticals 2021 : 14, (12), [1-23]
7. Kalisz Małgorzata, Chmielowska Magdalena, Martyńska Lidia, Domańska Anita, Bik Wojciech, Litwiniuk Anna.
   All-trans-retinoic acid ameliorates atherosclerosis, promotes perivascular adipose tissue browning, and increases adiponectin production in Apo-E mice.
   Scientific Reports 2021 : 11, (1), [1-11]
8. Roszkowska-Chojecka Malwina M., Baranowska Iwona, Gawryś Olga, Sadowski Janusz, Walkowska Agnieszka, Kalisz Małgorzata, Litwiniuk Anna, Kompanowska-Jezierska Elżbieta.
   Role of chymase in blood pressure control, plasma and tissue angiotensin II, renal haemodynamics, and excretion in spontaneously hypertensive rats. Clinical and Experimental Hypertension 2021 : 43, (5), 392-401
9. Martyńska Lidia, Gajewska Alina, Chmielowska Magdalena, Kalisz Małgorzata, Litwiniuk Anna, Bik Wojciech, Baranowska Bogusława.
   Exogenous orexin – A down-regulates luteinizing hormone secretory activity in prepubertal female rats.
   Endokrynologia Polska/Polish Journal of Endocrinology 2021 : 72, (3), 238-242
10. Gaweł Agata M., Ratajczak Maciej, Gajda Ewa, Grzanka Małgorzata, Paziewska Agnieszka, Cieślicka Marta, Kulecka Maria, Oczko-Wojciechowska Małgorzata, Godlewska Marlena.
    Analysis of the role of FRMD5 in the biology of papillary thyroid carcinoma.
    International Journal of Molecular Sciences 2021 : 22, (13), [1-23]
11. Litwiniuk Anna, Bik Wojciech, Kalisz Małgorzata, Baranowska-Bik Agnieszka.
    Inflammasome NLRP3 potentially links obesity-associated low-grade systemic inflammation and insulin resistance with Alzheimer’s disease.
    International Journal of Molecular Sciences 2021 : 22, (11), [1-25]
12. Bujko Mateusz, Kober Paulina, Boresowicz Joanna, Rusetska Natalia, Żeber-Lubecka Natalia, Paziewska Agnieszka, Pekul Monika, Zieliński Grzegorz, Styk Andrzej, Kunicki Jacek, Ostrowski Jerzy, Siedlecki Janusz A., Maksymowicz Maria.
    Differential microRNA expression in USP8-mutated and wild-type corticotroph pituitary tumors reflect the difference in protein ubiquitination processes.
    Journal of Clinical Medicine 2021 : 10, (3), [1-15]
13. Skubisz Karolina, Januszkiewicz-Caulier Joanna, Cybula Patrycja, Bakuła-Zalewska Elwira, Goryca Krzysztof, Paziewska Agnieszka, Ambrożkiewicz Filip, Woliński Kosma, Mikula Michał, Ostrowski Jerzy, Dedecjus Marek.
    Higher EU-TIRADS-score correlated with BRAF V600E positivity in the early stage of papillary thyroid carcinoma.
    Journal of Clinical Medicine 2021 : 10, (11), [10-12]
14. Litwiniuk Anna, Kalisz Małgorzata, Martyńska Lidia, Chmielowska Magdalena, Domańska Anita, Bik Wojciech.
    The effect of niacin, vitamin B3, on the beta-amyloid-associated process of neurodegeneration.Journal of Physiology and Pharmacology 2021;72(Suppl.1):s.31 : [S2.P11]
    28th Congress of the Polish Physiological Society, Poland, Gdansk [online] 15-17 September 2021
15. Ostrowski Jerzy, Kulecka Maria, Zawada Iwona, Żeber-Lubecka Natalia, Paziewska Agnieszka, Graca-Pakulska Katarzyna, Dąbkowski Krzysztof, Skubisz Karolina, Cybula Patrycja, Ambrożkiewicz Filip, Urasińska Elzbieta, Mikula Michał, Starzyńska Teresa.
    The gastric microbiota in patients with Crohn’s disease: a preliminary study. Scientific Reports 2021 : 11, (1), [1-11]
16. Orzechowski Arkadiusz, Litwiniuk Anna, Kalisz Małgorzata, Martyńska Lidia, Chmielowska Magdalena, Bik Wojciech.
    Neuroprotekcyjne właściwości leptyny na modelu komórkowym amloidozy beta.
    Wydawnictwo SympoMed, 2021 s.56 : [82]
    22 Zjazd Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, Polska, Szczecin : 16-18 września 2021
17. Bik Wojciech.
    Stłuszczeniowa choroba wątroby z punktu widzenia endokrynologa.
    Wydawnictwo SympoMed, 2021 s.16
    22 Zjazd Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, Polska, Szczecin : 16-18 września 2021
18. Litwiniuk Anna, Chmielowska Magdalena, Martyńska Lidia, Domańska Anita, Bik Wojciech.
    Wpływ kwasu al-trans retinowego na rozwój miażdżycy u myszy Apo-E.
    Wydawnictwo SympoMed, 2021 s.73 : [99]
    22 Zjazd Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, Polska, Szczecin : 16-18 września 2021

2020

1. Baranowska-Bik Agnieszka, Uchman Dorota, Litwiniuk Anna, Kalisz Małgorzata, Martyńska Lidia, Baranowska Bogusława, Bik Wojciech, Kochanowski Jan.
   Peripheral levels of selected adipokines in patients with newly diagnosed multiple sclerosis.
   Endokrynologia Polska/Polish Journal of Endocrinology 2020 : 71, (2), 109-115
2. Baranowska-Bik Agnieszka, Bik Wojciech.
   The association of obesity with autoimmune thyroiditis and thyroid function-possible mechanisms of bilateral interaction.
   International Journal of Endocrinology 2020, [1-14]
3. Boresowicz Joanna, Kober Paulina, Rusetska Natalia, Maksymowicz Maria, Paziewska Agnieszka, Dąbrowska Michalina, Żeber-Lubecka Natalia, Kunicki Jacek, Bonicki Wiesław, Ostrowski Jerzy, Siedlecki Janusz A., Bujko Mateusz.
   The search of miRNA related to invasive growth of nonfunctioning gonadotropic pituitary tumors.
   International Journal of Endocrinology 2020, [1-8]
4. Kosela-Paterczyk Hanna, Paziewska Agnieszka, Kulecka Maria, Balabas Aneta, Kluska Anna, Dąbrowska Michalina, Piątkowska Magdalena, Żeber-Lubecka Natalia, Ambrożkiewicz Filip, Karczmarski Jakub, Mikula Michał, Rutkowski Piotr, Ostrowski Jerzy.
   Signatures of circulating microRNA in four sarcoma subtypes.
   Journal of Cancer 2020 : 11, (4), 874-882
5. Dopytalska Klaudia E., Baranowska-Bik Agnieszka, Roszkiewicz Marek, Bik Wojciech, Walecka Irena.
   The role of leptin in selected skin diseases.
   Lipids in Health and Disease 2020 : 19, (1), [1-10]
6. Bik Wojciech, Dopytalska Klaudia E., Kalisz Małgorzata, Litwiniuk Anna, Baranowska-Bik Agnieszka, Walecka Irena.
   Adiponectin and omentin-1 concentrations in patients with systemic sclerosis.
   Endocrine Abstracts
   2020;70:[b.s.] : [AEP428]
   22nd European Congress of Endocrinology, [online] : 5-9 September 2020
7. Litwiniuk Anna, Domańska Anita, Chmielowska Magdalena, Martyńska Lidia, Bik Wojciech, Kalisz Małgorzata.
   The effects of alpha-linolenic acid on the secretory activity of astrocytes and ß amyloid-associated neurodegeneration in differentiated SH-SY5Y cells: Alpha-linolenic acid protects the SH-SY5Y cells against ß amyloid toxicity.
   Oxidative Medicine and Cellular Longevity 2020 : 2020, (Special Issue), [1-20]

2019

1. Oczkowski Michał, Rembiszewska Alina, Dziendzikowska Katarzyna, Wolińska-Witort Ewa, Kołota Aleksandra, Malik Agnieszka, Stachoń Małgorzata, Lachowicz Katarzyna, Gromadzka-Ostrowska Joanna.
   Beer consumption negatively regulates hormonal reproductive status and reduces apoptosis in Leydig cells in peripubertal rats.
   Alcohol 2019 : 78, 21-31
2. Baranowska-Bik Agnieszka, Bik Wojciech.
   Vascular dysfunction and insulin resistance in aging.
   Current Vascular Pharmacology 2019 : 17, (5), 465-475
3. Gołaszewska Anita, Bik Wojciech, Motyl Tomasz, Orzechowski Arkadiusz.
   Bridging the gap between Alzheimer’s disease and Alzheimer’s-like diseases in animals.
   International Journal of Molecular Sciences 2019 : 20, (7), [1-24]
4. Pająk Beata, Kania Elżbieta, Gołaszewska Anita, Orzechowski Arkadiusz.
   Preliminary study on clusterin protein (sCLU) expression in PC-12 cells overexpressing wild-type and mutated (Swedish) AßPP genes affected by non-steroid isoprenoids and water-soluble cholesterol.
   International Journal of Molecular Sciences 2019 : 20, (6), [1-21]

2018

1. Jaśkiewicz Anna, Pająk Beata, Litwiniuk Anna, Urbańska Kaja, Orzechowski Arkadiusz.
   Geranylgeraniol prevents statin-dependent myotoxicity in C2C12 muscle cells through RAP1 GTPase prenylation and cytoprotective autophagy.
   Oxidative Medicine and Cellular Longevity 2018 : 2018, [1-22]
2. Baranowska-Bik Agnieszka, Kalisz Małgorzata, Martyńska Lidia, Wolińska-Witort Ewa, Styczyńska Maria, Chodakowska-Żebrowska Małgorzata, Barcikowska Maria, Baranowska Bogusława, Bik Wojciech.
   Plasma adiponectin array in women with Alzheimer’s disease.
   Osoczowe stężenia frakcji adiponektyny u kobiet z chorobą Alzheimera.
   Endokrynologia Polska/Polish Journal of Endocrinology 2018 : 69, (5), 550-559
3. Litwiniuk Anna, Kalisz Małgorzata, Chmielowska Magdalena, Martyńska Lidia, Wasilewska-Dziubińska Elżbieta, Bik Wojciech.
   Myokines, factors that increase the tissue insulin sensitivity.
   Endokrynologia Polska 2018;69(5):631
   5 Congress of Polish Society of Neuroendocrinology, Polska, Kraków : 21-22 September 2018

Nagrody i wyróżnienia:

2021

Prof. dr hab. n. med. Wojciech Bik wybrany przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego na Przewodniczącego Komisji ds. Kształcenia i Specjalizacji PTE

2020

Zespołowa Nagroda Dyrektora CMKP za osiągnięcia naukowe w roku 2019: za pracę „Bridging the gap between Alzheimer’s disease and Alzheimer’s-like diseases in animals.;, Gołaszewska Anita, Bik Wojciech, Motyl Tomasz, Orzechowski Arkadiusz; International Journal of Molecular Sciences. 2019:20,(7),[1-24].
prof. dr hab. n. med. Wojciech Bik
mgr Anita Domańska

Indywidualna Nagroda Dyrektora CMKP za publikację: „Preliminary study on clusterin protein (sCLU) expression in PC-12 cells overexpressing wild-type and mutated (Swedish) AßPP genes affected by non-steroid isoprenoids and water-soluble cholesterol.”; International Journal of Molecular Sciences. 2019:20,(6):1481.
mgr Anita Domańska

2019

Tytuł profesora nauk medycznych nadany przez Prezydenta RP
Prof. dr hab. n. med. Wojciech Bik

 Nagroda Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych III stopnia za pracę „Geranylgeraniol Prevents Statin-Dependent Myotoxicity in C2C12 Muscle Cells through RAP1 GTPase Prenylation and Cytoprotective Autophagy.”; Anna Jaskiewicz, Beata Pająk, Anna Litwiniuk, Kaja Urbańska, Arkadiusz Orzechowski; Oxidative Medicine and Cellular Longevity 2018; 6463807.
dr n. wet. Anna Litwiniuk

Polska Nagroda Inteligentnego Rozwoju 2019 w kategorii Naukowiec Przyszłości dr n. med. Małgorzata Kalisz

Indywidualna Nagroda Dyrektora CMKP II stopnia, za osiągnięcia naukowe w roku 2018: dr n. wet. Anna Litwiniuk

Zespołowa Nagroda Dyrektora CMKP III stopnia, za osiągnięcia dydaktyczne w roku 2018: prof. dr hab. n. med. Wojciech Bik

Zespołowa Nagroda Dyrektora CMKP za pracę:
Vascular dysfunction and insulin resistance in aging. Specjalne wydanie Current Vascular Pharmacology „Insulin therapy, insulin resistance anvascular dysfunction”. Źródło, 2019, e-pub 2018
prof. dr hab. n. med. Wojciech Bik

Prof. dr hab. n. med. Wojciech Bik wybrany na Przewodniczącego Komisji ds. Nagród Ministra Zdrowia

2018

Prof. dr hab. n. med. Wojciech Bik członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego

Zespołowa Nagroda Dyrektora CMKP III stopnia, za osiągnięcia naukowe w roku 2017:
dr hab. n. med. Wojciech Bik prof. CMKP,
dr n. med. Magdalena Chmielowska,
dr n. med. Lidia Martyńska,
dr n. med. Małgorzata Kalisz,
dr n. wet Anna Litwiniuk

Indywidualna Nagroda Dyrektora CMKP III stopnia, za osiągnięcia naukowe w roku 2017: dr n. wet Anna Litwiniuk